Halid Ziya’nın, önemi ve değeri oranında tanınmamış eserlerinden biri olan “İhtiyar Dost”, edebiyat tarihlerinde, ansiklopedilerde “hikâyeler” kategorisinde değerlendirilmektedir. Oysa içerdiği yazılar, gerçek anlamıyla, birer hikâye olmaktan epey uzak ve ayrı ürünlerdir. Bizzat yazarın kendisi de bu yazılar için “Bunlar hikâye midir, makale midir? Makaleye benzeyen hikâye yahut hikâyeye benzeyen makale midir? Vasfı bu derece iki cihete müşterek olan bu yazılara makale şeklinde hikâye veya hikâye şeklinde makale demek de mümkün...” demektedir ve ona göre bu eser, bir “düşünceler romanı”dır.
Peki, esere adını veren İhtiyar Dost kimdir?
İhtiyar Dost bazen bir sosyolog bazen bir psikolog,bazen bir botanikçi bazen bir ekonomist bazen bir tıp uzmanıdır. Bunların yanında, diğer alanlarda da uzmanlaşmış, kendini geliştirmiş bir bilgedir. Onun bilgisinin yanı sıra tecrübesiyle, politikadan sanata, teknolojiden hukuka, kültürden ekonomiye, pek çok alandaki tartışmalı konu açıklığa kavuşur. Yaşadığı devrin sorunları ve ileride baş gösterebilecek sıkıntılar tüm açıklığıyla resmedilir.
